Phát triển phần mềm là công việc như thế nào? Mức lương 2024

Phát triển phần mềm là một công việc đầy thử thách và phức tạp, đòi hỏi các kỹ năng kỹ thuật, kinh nghiệm và sự kiên trì. Trong bối cảnh công nghệ phát triển liên tục tiến bộ, ngành phát triển phần mềm cũng được mở rộng và đem lại những cơ hội thú vị cho các nhà phát triển phần mềm trong tương lai.

Chính vì vậy mà rất nhiều bạn trẻ quan tâm đặc biệt là các bạn sắp thi đại học hoặc những bạn muốn đổi ngành rằng phát triển phần mềm là công việc như thế nào. Ngay bây giờ cùng M5s News tìm hiểu ngay bên dưới nhé.

1. Phát triển phần mềm là gì? 

Để có thể biết rõ hơn về công việc này, trước tiên chúng ta hãy thử tìm hiểu phát triển phần mềm là gì trước nhé? 

Hiểu một cách đơn giản nhất phát triển phần mềm là công việc chuyển đổi mọi nhu cầu của khách hàng hay là mục tiêu tiếp thị trở thành một sản phẩm phần mềm. Còn hiểu theo đúng bản chất, thì bạn cần phải trải qua một quy trình nhất định, nghiên cứu rõ phần mềm đó, tìm hiểu những thông tin liên quan và rất nhiều điều khác.

Mỗi phần mềm được sản xuất và cho ra mắt hầu hết thường được sử dụng trên các thiết bị di động hay các loại máy tính nhằm phục vụ một nhu cầu sử dụng nhất định nào đó cho người sử dụng. Chẳng hạn như phần mềm Word được phát triển và đưa ra cho người sử dụng tính năng soạn thảo văn bản và kèm theo nhiều tính năng phụ khác.

2. Công việc phát triển phần mềm cần làm những gì?

Một nhân viên làm phát triển phần mềm sẽ cần phải làm những công việc gì cũng là một câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Bởi đây là ngành rất rộng không thể biết chính xác về nó nếu chỉ nghe qua cái tên. Dưới đây là những việc mà một vị trí nhân viên sẽ làm:

• Viết tài liệu liên quan tới phát triển phần mềm. Nghiên cứu và đưa ra kế hoạch phát triển và vận hành các sản phẩm, công nghệ, giải pháp phần mềm, công nghệ mới để đảm bảo đúng yêu cầu, mục tiêu đặt ra.
• Kiểm tra, đánh giá chất lượng ứng dụng, phần mềm sau khi lập trình, đảm bảo phần mềm được sử dụng ổn định, không có lỗi xảy ra.
• Lên kế hoặc bảo trì, khắc phục sự cố hoặc sửa chữa phần mềm.
• Đưa ra các ý kiến, triển khai những công việc liên quan tới công nghệ thông tin trong doanh nghiệp để duy trì trạng thái hoạt động của công ty.
• Hướng dẫn người dùng về cách sử dụng sau khi hoàn thiện việc thiết kế phần mềm, ứng dụng. Hoặc chuyển giao cách sử dụng lại cho nhà cung ứng.
• Lập trình, thiết kế và phát triển các ứng dụng, phần mềm mới hoặc cải tiến các ứng dụng, phần mềm đã có sẵn để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
• Tìm hiểu, đánh giá và áp dụng các công nghệ mới, các thư viện mã nguồn mở để tối ưu hóa quy trình phát triển phần mềm.
• Thực hiện kiểm thử phần mềm để đảm bảo chức năng và hiệu suất của ứng dụng, phần mềm đáp ứng yêu cầu của khách hàng.
• Tham gia đội ngũ phát triển phần mềm, làm việc theo nhóm để cùng nhau xây dựng và hoàn thiện sản phẩm phần mềm.
• Đảm bảo bảo mật và an toàn thông tin cho ứng dụng, phần mềm bằng cách áp dụng các giải pháp bảo mật và tiêu chuẩn an toàn thông tin.
• Tư vấn cho khách hàng về các giải pháp phần mềm phù hợp với nhu cầu kinh doanh của họ.
• Thực hiện các công việc khác liên quan đến phát triển phần mềm theo yêu cầu của cấp trên.

3. Bản chất của phát triển phần mềm là công việc như thế nào?

Nếu là một người lần đầu tiên nghe tới công việc này thì rất khó để có thể hiểu được nó là công việc ra sao, phải làm những gì. Thậm chí còn có những câu nói vui rằng “dân IT còn không thể trả lời chính xác được”. Là một nhân viên phát triển phần mềm, bạn sẽ phải làm những công việc cụ thể sau đây:

• Xác định rõ vấn đề: Chắc chắn rồi, trước khi làm một chuyện gì đó bạn cần phải xác định rõ vấn đề gặp phải từ đó mới có thể đưa ra được hướng giải quyết tốt nhất và trong công việc này cũng vậy.
• Xây dựng, thu thập ý kiến: Đây là một công việc mà nếu bạn muốn phần mềm của bạn được nhiều người đón nhận thì không thể bỏ qua. Tại sao? Khi phát triển một phần mềm, mục tiêu cuối cùng của bạn là bán ra thị trường để người tiêu dùng sử dụng. Vậy nếu phần mềm của bạn không đáp ứng được nhu cầu của họ thì không có lý do gì họ phải sử dụng phần mềm của bạn cả. Vì vậy khi biết được vấn đề, bước tiếp theo bạn cần phải biết được nhu cầu người sử dụng. Cụ thể là họ mong muốn điều gì, giải quyết vấn đề đó như thế nào,.... 
• Viết code và debug: Cuối cùng cũng đã tới bước mà mọi người thường lầm tưởng là công việc duy nhất của phát triển phần mềm đó là viết code. Sau khi chúng ta đã xác định được vấn đề và cách giải quyết thì tiến hành viết code thôi nào.

• Lên kế hoạch: Một bảng kế hoạch chi tiết và cụ thể sẽ giúp bạn biết mình cần phải làm gì, phân chia công việc ra sao, vấn đề đang gặp phải là gì hay thậm chí có thể so sánh với đối thủ cạnh tranh và từ đó đưa ra được phương pháp giải quyết tốt nhất.
• Thiết kế kiến trúc tổng quan: Sau khi đã xác định được vấn đề, cách giải quyết bạn nên lựa chọn công cụ phù hợp và cần thiết để thực hiện các công việc chính trong kế hoạch hay nói cách khác là tổng quan những công việc bạn cần phải làm cho phần mềm đó.
• Thiết kế chi tiết: Sau khi đã hoàn thành được bộ sườn cơ bản chúng ta cần đi vào từng chi tiết nhỏ hơn. Đây cũng là một công việc khá quan trọng và yêu cầu khá cao bởi có thể cùng một vấn đề xảy ra nhưng lại có nhiều cách giải quyết khác nhau.
• Chạy thử phần mềm: Bạn nghĩ viết code thôi là xong ư? Đây có thể xem là công việc gay cấn nhất bởi viết code rất thường xảy ra lỗi mà mỗi lần kiểm tra và tìm ra lỗi ở đâu cũng rất khó khăn dù là lỗi nhỏ nhất. Vì vậy hãy chạy thử và kiểm tra kỹ càng phần mềm để chắc chắn chúng hoạt động tốt nhé.
• Hợp nhất hệ thống: Nếu phần mềm bạn xây dựng khá lớn, phức tạp và yêu cầu cần nhiều người cùng thực hiện thì cần phải hợp lại thành một thể thống nhất đề tránh bị rối, lỗi,...
• Bảo trì hệ thống: Một trong những phần mềm bạn đang sử dụng chắc chắn đã gặp trường hợp không sử dụng được dịch vụ của phần mềm đó và được báo “hệ thống đang được bảo trì”. Bạn cần bảo trì và chăm sóc phần mềm thường xuyên để mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng.

4. Quy trình của công việc phát triển phần mềm ra sao?

Ngày nay là thời buổi bùng nổ của công nghệ 4.0 thì công việc phát triển phần mềm cũng là lựa chọn không tồi tại Việt Nam đâu nhé. Dưới đây là quy trình phát triển của công việc này.

• Đặc tả phần mềm: Hiểu và định nghĩa được những chức năng và điều kiện hoạt động được của phần mềm.
• Phát triển phần mềm: Sau khi đã biết được chức năng và điều kiện để phần mềm hoạt động thì bắt đầu tiến hành xây dựng những đặc tả này.
• Đánh giá: Ở quy trình này bạn sẽ chạy thử phần mềm và đưa ra các kết luận phần mềm đã đạt được yêu cầu của phần đặc tả ban đầu đặt ra hay chưa.
• Tiến hoá: Đây là giai đoạn chỉnh sửa những lỗi của cuối cùng của phần mềm và tiến hành bán ra thị trường hay bàn giao lại cho khách hàng.

5. Có bao nhiêu loại phần mềm chính để phát triển?

Hiện nay, có 3 loại phần mềm chính để xây dựng đó là: phần mềm ứng dụng, phần mềm hệ thống và cuối cùng là phần mềm độc hại. Mỗi loại phần mềm sẽ dành riêng cho từng loại nhu cầu khác nhau. Cụ thể là:

• Phần mềm ứng dụng: là những phần mềm như hệ thống ERP, quản trị nhân lực, quản lý khách sạn, quản lý vận tải,...
• Phần mềm hệ thống: đây là phần mềm được thực hiện nhiều chức năng quan trọng trong máy tính như tiện ích, vận hành, quản lý các phần cứng.
• Phần mềm độc hại: nghe tên thôi đã đủ hiểu, đây là một loại phần mềm có khả năng làm hư hỏng thiết bị, lấy cắp thông tin. 

6. Các loại mô hình phát triển phần mềm phổ biến hiện nay

Để tìm hiểu sâu hơn về ngành phát triển phần mềm là công việc như thế nào hãy cùng M5s News tìm hiểu thêm về các mô hình phát triển ngay bên dưới.

6.1 Mô hình thác nước

Đây là loại mô hình phát triển cổ điển, với thiết kế theo từng tầng và quá trình phát triển giống như một dòng chảy của thác nước. Mô hình này sẽ đi theo trình tự từ phân tích → Dự báo hiện thực → Chạy thử → Tiến hành → Hỗ trợ.

Loại mô hình này có ưu điểm là dễ tiếp cận, quản lý và dễ ứng dụng. Còn nhược điểm là kém linh hoạt và gần như không thể điều chỉnh khi đã bước qua giai đoạn khác.

Vì vậy nên mô hình này chỉ phù hợp với những dự án có thời gian ngắn.

6.2 Mô hình Agile

Được xem là mô hình cải tiến của mô hình thác nước, Agile có tính linh hoạt cao để có thể đưa phần mềm tới tay người sử dụng một cách nhanh nhất.

Mô hình được tập hợp những phương thức phát triển lặp lại và tăng dần. Đặc biệt, sau mỗi lần lặp lại có thể xem được kết quả phát triển. Tuy nhiên, mô hình này không có tính yêu cầu xác định gây ra khó khăn khi dự đoán nguồn lực từ đó khó xác định được chi phí chính xác.

Mô hình phát triển phần mềm Agile vận hành với 4 giá trị cốt lõi:

Có sự liên kết giữa các nhóm tự quản và liên chức năng hơn là các công cụ và quy trình.

Có sự kết hợp của khách hàng hơn là quá trình đàm phán hợp đồng

Phần mềm có thể sử dụng hơn so với tài liệu đầy đủ.

Không tuân thủ theo một kế hoạch có sẵn mà đáp ứng được sự thay đổi

6.3 Mô hình tiếp cận lặp 

Mô hình vận hành tùy theo từng chức năng và yêu cầu riêng biệt của phần mềm. Quy trình vận hành của loại mô hình này là lặp đi lặp lại và cho phép tạo ra những phiên bản mới trong mỗi chu kỳ. Mô hình này có sự linh hoạt, có ít thời gian làm tài liệu hơn so với thời gian thiết kế, dễ dàng trong việc quản lý các vấn đề rủi ro. Tuy nhiên việc quản lý lại yêu cầu về tài nguyên khá phức tạp.

6.4 Mô hình Scrum

Đây cũng là một trong những mô hình phát triển linh hoạt. Crum hoạt động dựa trên việc chia nhỏ các module cần phát triển và không thể thiếu đó là lấy ý kiến của người dùng sau đó thay đổi phần mềm sao cho phù hợp.

Mô hình này có ưu điểm lớn nhất là giúp phát hiện ra lỗi một cách sớm nhất từ đó người dùng sẽ thấu được sản phẩm và đưa ra các phản hồi sớm cho nhà phát triển.

Mô hình sẽ phải kéo dài nếu khách hàng có quá nhiều yêu cầu thay đổi vì vậy khó dự tính được thời gian và ngân sách.

6.5 Mô hình xoắn ốc

Với sự kết hợp giữa mô hình tiếp cận lặp và thác nước tạo nên một yếu tố quan trọng đó là phân tích được rủi ro. Mô hình gồm những bước như xác định mục tiêu, đánh giá, hạn chế rủi ro và sau cùng là lập kế hoạch phát triển sản phẩm.

Có ưu điểm là phân tích được tính rủi ro có thể xảy ra nên có thể giảm thiểu mức độ rủi ro một cách tốt nhất. Có thể dự tính được chi phí dễ dàng, thường được sử dụng trong các dự án lớn để đạt được kết quả tốt nhất. Không những vậy, mô hình còn có khả năng dò soát tài liệu và phê duyệt khá chặt chẽ và có nhiều thời gian cho khách hàng phản hồi.

Về thời gian và chi phí dự án lại không thể xác định được bởi tính xoắn ốc của mô hình. Dự án có đạt kết quả tốt hay không phần lớn dựa vào việc phân tích rủi ro.

6.6 Quy trình chữ V

• Mô hình này là một phiên bản nâng cấp hơn của mô hình thác nước, mô hình vận hành dựa trên việc kết hợp một giai đoạn thử nghiệm với những giai đoạn phát triển tương tự.
• Với mô hình này, giai đoạn chạy thử được đưa lên hàng đầu và được ứng dụng cùng với những giai đoạn còn lại trong quá trình phát triển phần mềm. Mô hình có thể ứng dụng cho những dự án có quy mô nhỏ và vừa.
• Ưu điểm lớn nhất của mô hình là quy trình quản lý và phát triển có tính hệ thống và tổ chức. Ngoài ra còn có thể quản lý một cách dễ dàng khi các mục tiêu của những giai đoạn được đạt ra một cách dễ dàng.
• Tuy nhiên loại mô hình này lại không có khả năng phân tích tính rủi ro vì vậy không phù hợp với những dự án có quy mô lớn và phức tạp.

7. Lợi ích mà phát triển phần mềm mang lại cho con người là gì?

Thời buổi công nghệ số hiện nay, chúng ta không thể phủ nhận được những lợi ích mà phát triển phần mềm mang lại, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp thì đây có thể xem là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Vậy nó giúp ích gì cho doanh nghiệp?

• Giúp xử lý dữ liệu nhanh và chính xác nhất

- Với việc trang bị được nhiều tính năng thông minh và hiện đại giúp các doanh nghiệp tính toán và xử lý các con số một cách nhanh chóng, dễ dàng và cho ra kết quả chính xác nhất loại bỏ - được tối đa những trường hợp sai sót xảy ra.

- Không những vậy, giữa các phần mềm còn có sử liên kết với nhau giúp trao đổi thông tin một cách nhanh chóng và đưa ra được những con số, dữ liệu tổng hợp.

• Giúp kinh doanh hiệu quả hơn

- Nhờ vào Internet mà các doanh nghiệp có thể tiếp cận với lượng lớn khách hàng mục tiêu hơn mà không cần lo lắng tới vị trí địa lý. Hiện nay, việc hoạt động và kinh doanh của các doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ cũng phụ thuộc khá nhiều về công nghệ.

- Từ đó cho thấy được việc các doanh nghiệp lựa chọn các phương pháp ứng dụng phần mềm là điều cần thiết để mang lại sự thành công. Dù là ở trong giai đoạn nào việc ứng dụng phần mềm cũng giúp cho doanh nghiệp được vận hành một cách đơn giản, dễ dàng và mang lại kết quả tốt nhất.

• Giúp tiết kiệm được nhiều thời gian và chi phí

- Hiện nay, có rất nhiều phần mềm ứng dụng được ra mắt với nhiều chức năng thông minh và hiện đại nhằm phục vụ cho các nhu cầu khác nhau của các doanh nghiệp, dù là hoạt động với quy mô lớn hay nhỏ.

- Dù trong giai đoạn sản xuất, kinh doanh, giao hàng hiện nay đều có những phần mềm vô cùng tiện ích. Chính vì vậy mới nói, phát triển phần mềm giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được nhiều thời gian và chi phí.

8. CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

8.1 Lương của nhân viên phát triển phần mềm bao nhiêu?

Phát triển phần mềm là công việc có mức lương cao và ổn định so với mặt bằng chung các ngành nghề khác. Cụ thể trong một bài khảo sát mức lương trung bình của các kỹ sư phát triển phần mềm 2024 cho thấy:

- Đối với người chưa có kinh nghiệm mức lương sẽ giao động từ 8 - 10 triệu đồng/tháng.

- Còn người có kinh nghiệm làm việc từ 1 - 3 năm khoảng từ 12 - 20 triệu đồng/tháng, Mức lương cao nhất rơi vào khoảng 30 triệu đồng/tháng.

Đương nhiên, mức lương được chi trả còn phụ thuộc theo nhiều yếu tố khác nhau ví dụ như: Thâm niên, kinh nghiệm làm việc, kỹ năng, tư duy, bằng cấp,...

8.2 Làm phát triển phần mềm học ngành nào?

Muốn trở thành một nhân viên phát triển phần mềm bạn cần được đào tạo những chuyên ngành về công nghệ phần mềm hoặc những lĩnh vực liên quan khác, chẳng hạn như: Lập trình viên, kỹ sư hệ thống, kỹ sư phần mềm, lập trình thiết bị di động,...

8.3 Học phát triển phần mềm thi khối nào?

• Khối  A00: Toán - Lý - Hoá,  A01: Toán - Lý - Anh.
• Khối D01: Toán - Văn - Anh,  D07: Toán - Hóa - Anh

8.4 Trường đào tạo ngành phát triển phần mềm hiện nay?

• Đại học Công Nghệ Thông Tin (ĐHQG - Hà Nội/Hồ Chí Minh)
• Đại học FPT
• Đại Học RMIT
• Đại học Công Nghiệp Hà Nội
• Đại học Tôn Đức Thắng
• Đại học Nguyễn Tất Thành
• Đại học Văn Lang
• Đại học Hutech
• Đại học Phương Đông

8.5 Yêu cầu công việc phát triển phần mềm?

Mỗi nhà tuyển dụng sẽ đặt ra những yêu cầu riêng cho ứng viên của mình. Tuy nhiên thông thường các nhà tuyển dụng sẽ yêu cầu về trình độ chuyên môn, nếu bạn có thêm chứng chứng chỉ liên quan kèm theo chắc chắn sẽ có nhiều cơ hội hơn. Đặc biệt là yêu cầu về kinh nghiệm làm việc, đây là một điểm cộng vô cùng lớn cho những ứng viên ứng tuyển. Về những yêu cầu cụ thể cho vị trí này đó là:

- Tối thiểu là bằng cử nhân các chuyên ngành kỹ thuật phần phềm hoặc những ngành liên quan.

- Kinh nghiệm làm việc trong những vị trí như phát triển phần mềm, lập trình hoặc vị trí liên quan.

- Khả năng sử dụng các loại ngôn ngữ lập trình C++, Java,...

- Kiến thức về công nghệ SQL, cơ sở dữ liệu,,...

- Đã từng thực hiện xây dựng các nền tảng web

- Tư duy sáng tạo, phân tích tốt

- Cẩn thận, tỉ mỉ,...

8.6 Con người có vai trò gì trong phát triển phần mềm?

Con người vừa là người sản xuất phần mềm, vừa là người khai thác thông tin, vừa là người sử dụng các ứng dụng phần mềm. Nếu những người sản xuất phần mềm không có được những thông tin của người dùng thì dự án đó có khả năng rủi ro rất cao khi không biết làm ra vì vấn đề gì, giải quyết vấn đề gì, giải quyết ra sao,...

8.7 Có cần thiết phải phát triển phần mềm ở Việt Nam không?

Không chỉ tại Việt Nam, mà trên toàn thế giới việc ứng dụng phát triển phần mềm đang rất phát triển và mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, người sử dụng. Vì vậy chúng ta cần phát triển nhiều hơn về ứng dụng phần mềm. Giúp người sử dụng có những trải nghiệm tốt nhất, giúp doanh nghiệp vận hành dễ dàng nắm bắt được mọi vấn đề về sản xuất, doanh thu,... hay giúp Việt Nam không bị bỏ lại so với thế giới ngoài kia.

Vừa rồi là tổng hợp thông tin liên quan tới “phát triển phần mềm là công việc như thế nào?” Mong rằng với những thông tin vừa rồi sẽ giúp bạn hiểu hơn về công việc và đưa ra những lựa chọn phù hợp phù hợp với công việc của mình nhất nhé. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào liên quan có thể để lại bình luận bên dưới M5s News sẽ giải đáp nhanh chóng cho bạn nhé.